Opvang Oekraïense vluchtelingen
Update: 08-01-2025
(publicatiedatum: 09-05-2024)
Nederland staat voor een grote opgave in de opvang van mensen die gevlucht zijn voor oorlog en geweld in een ander land. Dat zijn statushouders, asielzoekers en Oekraïners, Elke gemeente in Nederland moet opvang en onderdak bieden aan deze mensen. Gemeente Eijsden-Margraten doet haar best om iedereen een thuis te bieden.
Hieronder vertellen wij u meer over wat de gemeente doet voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne.
Hoeveel Oekraïners vangt onze gemeente op?
In Eijsden-Margraten worden op dit moment bijna 150 Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Er vertrekken met regelmaat vluchtelingen terug naar Oekraïne. Maar ook komen nog iedere week ongeveer 350 tot 400 nieuwe Oekraïense vluchtelingen in Nederland aan. De opvang in Eijsden-Margraten zit op dit moment vol. En niet alleen de opvang in onze gemeente zit vol, maar landelijk zijn er ook te weinig opvangplekken voor Oekraïense ontheemden.
Hoe vangt Eijsden-Margraten vluchtelingen uit Oekraïne op?
Tot nu toe vangt Eijsden-Margraten de Oekraïense ontheemden op in kleine gemeentelijke opvanglocaties. Het aantal vluchtelingen per locatie varieert van 5 tot maximaal 50 personen. De bekendste locaties zijn: Rijckholt (in een deel van het klooster), voormalig hotel Groot Welsden, The Abbey in Cadier en Keer en recreatiepark Het Busschelke in Noorbeek. Daarnaast worden gezinnen opgevangen in een aantal vakantieappartementen en bij gastgezinnen.
Gezien de nood aan opvangplekken zal Eijsden-Margraten de opvangcapaciteit de komende maanden uitbreiden. Dat gebeurt middels een uitbreiding met zo’n 50 plekken in recreatiepark Het Busschelke in Noorbeek en middels een nieuwe opvanglocatie in Cadier en Keer.
Nieuwe opvanglocatie in Poort van Heuvelland
In maart 2025 opent de gemeente Eijsden-Margraten een opvanglocatie voor Oekraïense ontheemden op het terrein van de huidige Pelikaanhal in de Poort van Heuvelland Cadier en Keer, vlakbij de gemeentegrens met Maastricht.
De opvanglocatie biedt plek aan 300 Oekraïense vluchtelingen. Zij worden gehuisvest in zelfstandige woonunits met eigen sanitaire voorzieningen en keukens. De locatie wordt dag en nacht beveiligd en professioneel beheerd. De bouw begint in januari 2025 en de opening is gepland in maart van datzelfde jaar. Na maximaal drie jaar wordt het terrein natuurgebied, passend bij de ecologische ambities van Poort van het Heuvelland.
De gemeente krijgt voor de opvang van Oekraïense ontheemden geld van de Rijksoverheid. Hiermee wordt opvang, leefgeld (voor degenen die geen betaald werk hebben), onderwijs, personeel enzovoort betaald.
Moeten vluchtelingen uit Oekraïne asiel aanvragen?
Vanwege de oorlog in hun land hebben de Oekraïense vluchtelingen in Europees verband een bijzondere status gekregen. Zij zijn dus geen gewone asielzoekers. Oekraïners die op 20 februari 2022 in Oekraïne verbleven en die daarna het land als gevolg van de oorlog zijn ontvlucht, vallen onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming Oekraïne. Daarmee hebben ze recht op opvang, medische zorg en voor de kinderen recht op onderwijs. De Richtlijn is in Europees verband vastgesteld en geldt in alle EU landen.
De Richtlijn Tijdelijke Bescherming Oekraïne geldt tot en met maart 2026. Zolang de Richtlijn geldig is kunnen Oekraïense ontheemden geen asiel aanvragen. Hun verblijf is geregeld via de Richtlijn. Wat er gebeurt als de Richtlijn niet meer van kracht is, is niet bekend.
Mogen Oekraïners hier werken?
In tegenstelling tot statushouders mogen Oekraïners hier werken zonder werkvergunning. En dat doen ze ook in grote getale. Van de volwassen Oekraïners in onze gemeente heeft zo’n 70% een betaalde baan. De Oekraïners hebben wat dit betreft ook de economische wind in de rug. Door de arbeidsmarktkrapte zijn veel werkgevers op zoek naar medewerkers. Zij zijn bereid om maatregelen te nemen waardoor ook Oekraïners in Nederland kunnen werken. Zoals bijvoorbeeld het regelen van vervoer of werkinstructie in het Oekraïens.
Welke rol heeft de provincie in de opvang van Oekraïners?
Er is geen vaste taakstelling voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Dit is dus anders dan de opvang van asielzoekers, daarvoor geldt op grond van de zogenaamde Spreidingswet wel een vaste taakstelling. Wel is een berekening gemaakt van het aantal Oekraïense ontheemden dat elke gemeente in Nederland zou moeten opvangen. In Eijsden-Margraten zitten we met het huidig aantal ontheemden uit Oekraïne steeds rond het voor ons berekende aantal van 141. Maar met de voorgenomen capaciteitsuitbreidingen leveren we een belangrijke bijdrage aan de regionale opgave voor de opvang van Oekraïense ontheemden die door alle gemeenten ingevuld moet worden.
Hoe worden Oekraïners begeleid?
Vanuit het Steunpunt Vluchtelingen worden de Oekraïense ontheemden begeleid door vaste medewerkers. Zij helpen de vluchtelingen bij het opbouwen van een (tijdelijk) bestaan in onze gemeente. Daar horen voordehand liggende zaken als inschrijving in de gemeente, onderdak en leefgeld bij. Maar ook zaken als onderwijs, medische zorg, het vinden van werk en het meedoen in onze samenleving bij. Voor kinderen en jeugdigen in schoolgaande leeftijd zijn speciale taalklassen georganiseerd als opstart naar het reguliere onderwijs.
Omdat de opvanglocatie in Poort van Heuvelland in omvang en organisatie anders van aard is dan de overige locaties in onze gemeente (grootschaliger, minder korte lijnen, minder directe contacten) is op deze locatie voorzien in 24/7 toezicht en beveiliging.
De ervaring leert dat de begeleiding van vluchtelingen vooral in het begin intensief is. Omdat de Oekraïense ontheemden vaak na een tijdje aan het werk of naar school gaan, wordt de begeleidingsbehoefte minder. Werk of school helpt ook bij de integratie in onze samenleving.
Omdat de ontheemden een dwarsdoorsnede zijn van de Oekraïense bevolking, zijn er ook mensen bij die altijd begeleiding nodig hebben. Bijvoorbeeld vanwege hun leeftijd, gezondheidstoestand of problemen op andere leefgebieden. Ook hiervoor zijn de Steunpuntmedewerkers beschikbaar. Zij werken waar nodig samen met andere professionals.
Wat kunt u doen?
Wij zijn altijd op zoek naar vrijwilligers die zich willen inzetten voor vluchtelingen uit Oekraïne of andere landen. Neem hierover contact op met de gemeente via e-mailadres steunpuntvluchtelingen@eijsden-margraten.nl.