Een oproep aan Den Haag: voorkom het financiële ravijn
Het college maakt zich grote zorgen over de gevolgen van de verlaging van de structurele financiering voor gemeenten. Daarover zijn de Limburgse Eerste en Tweede Kamerleden geïnformeerd in een brief.
Vooral de kleinere en middelgrote gemeenten dreigen in een financieel ravijn te vallen, zo maakt onder andere de VNG duidelijk. Voor Eijsden-Margraten betekent deze situatie een directe bedreiging voor de leefbaarheid, betaalbaarheid woonlasten, zorg en veiligheid in onze dorpen en buurtschappen.
Op 26 maart woont wethouder Mark Gerritsen het commissiedebat Financiën decentrale overheden van de Tweede Kamer bij. In dit debat worden de consequenties van het naderende ravijnjaar besproken: ‘Met onze brief maken we concreet inzichtelijk wat de gevolgen zijn van de verlaging van de structurele financiering voor Eijsden-Margraten. We geven een gezicht aan de bezuinigingen en zorgen voor een inhoudelijke verduidelijking van het debat.’
Brief aan de Limburgse Eerste en Tweede Kamerleden
Geacht Kamerlid,
Het college van burgemeester en wethouders van Eijsden-Margraten maakt zich grote zorgen over de gevolgen van de verlaging van de structurele financiering voor gemeenten. Zoals recentelijk door onder andere de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) duidelijk is gemaakt, dreigen veel gemeenten, vooral kleinere en middelgrote, in een financieel ravijn te vallen. Voor Eijsden-Margraten betekent deze situatie een directe bedreiging voor de leefbaarheid, zorg en veiligheid in onze dorpen en buurtschappen.
Gezond financieel beleid als uitgangspunt
Als gemeente Eijsden-Margraten staan we voor het voeren van een gezond financieel beleid. Dit betekent dat we als uitgangspunt hebben een sluitende stabiel en evenwichtige financiële positie voor onze meerjarenbegroting. Om een sluitende meerjarenbegroting te realiseren zullen we dit jaar een aantal maatregelen moeten treffen om dit evenwicht te herstellen. Dit met het gegeven van de onzekerheden die alle gemeenten op dit moment ervaren vanuit het Rijk over mogelijke compensatie voor het ravijnjaar.
In dit bericht belicht het college van burgemeester en wethouders de gevolgen voor onze gemeente en roepen wij de Tweede Kamer en het kabinet op om passende maatregelen te nemen om te behoeden voor deze penibele situatie. Het is cruciaal om samen verantwoordelijkheid te nemen voor een gezonde financiële basis voor lokale overheden.
Financiële uitgangspositie Eijsden-Margraten
Als gevolg van het ravijnjaar is de gemeente Eijsden-Margraten vanaf 2026 gekort met een bedrag van € - 3.000.000. In 2025 zijn reeds de eerste bezuinigingsmaatregelen genomen. Als uitgangspositie voor de begroting van 2026 en verder ziet de gemeente Eijsden-Margraten zich nog steeds geconfronteerd met een structureel tekort van meer dan € - 2.000.000. Uitgaande van 15% beleidsvrijheid op een begrotingsomvang van € 78.000.000 (= € 12.000.000) betekent dit een bezuiniging van 17% in de beleidsvrije ruimte. Het college van burgemeester en wethouders gaat dan ook in gesprek met de raad over of die ruimte gevonden kan worden, maar dit kan niet zonder drastische ingrijpen in de essentiële voorzieningen van Eijsden-Margraten.
Een bedreiging voor essentiële voorzieningen
Als kleinere gemeente investeren wij in voorzieningen die essentieel zijn voor de cohesie en leefbaarheid in onze dorpen. Denk aan bibliotheek, sportvoorzieningen, zwembad, speeltuinen en gemeenschapshuizen. De voorgestelde verlagingen van de structurele financiering zullen ervoor zorgen dat het voor ons steeds moeilijker wordt om deze voorzieningen in stand te houden. In uiterste gevallen kunnen wij noodgedwongen besluiten om faciliteiten te moeten afschalen of zelfs te sluiten. Dit heeft directe gevolgen voor onze inwoners, die hierdoor niet alleen minder toegang krijgen tot basisvoorzieningen, maar ook een afname in de kwaliteit van leven zullen ervaren.
Zorg en welzijn in ernstige problemen
Het sociaal domein kent afgelopen jaren een toename in de kosten, waarin gemeenten zoals Eijsden-Margraten cruciaal werk verrichten. Met name jeugdhulp, ouderenzorg en maatschappelijke ondersteuning komen acuut in de problemen. Zonder voldoende financiering wordt het steeds lastiger om de toenemende vraag naar hulp en zorg te beantwoorden. Zorgaanbieders krijgen te maken met langere wachttijden en een lagere kwaliteit van ondersteuning.
In een gemeente zoals de onze, waar de vergrijzing toeneemt en vraag naar zorg groeit, dreigen inwoners letterlijk tussen wal en schip te vallen. Het college van burgemeester en wethouders ziet zich geconfronteerd met partners en vrijwilligers die onder de druk bezwijken, terwijl kwetsbare inwoners onvoldoende zorg zullen krijgen. Zo zijn wij afgelopen jaar geconfronteerd met een financiële hulpvraag van ėén van de grootste jeugdzorg organisatie in Zuid-Limburg. Dit is onacceptabel en schetst een zorgwekkend beeld voor de toekomst.
Kritieke achterstanden in infrastructuur en verduurzaming
Eijsden-Margraten staat voor de uitdaging haar infrastructuur – waaronder wegen en fietspaden – te onderhouden en te verduurzamen. De voorliggende bezuinigingen betekenen dat projecten uitgesteld of volledig stopgezet worden. Denk aan het noodzakelijke onderhoud van lokale verkeersaders of verduurzamingsprojecten. Dit draagt niet alleen bij aan veroudering en veiligheidsrisico's, maar verhindert ook dat we stappen kunnen zetten op het gebied van duurzaamheid en klimaatadaptatie. Voor onze gemeente, die sterk afhankelijk is van goede verbindingen voor zowel bewoners als bezoekers, zijn dit soort vertragingen funest. Bovendien tast het uitstel van verduurzaming onze ambities aan om bij te dragen aan een toekomstbestendig Nederland.
De pijn verschuift naar inwoners
Minder financiering vanuit het Rijk betekent dat, na het doorvoeren van bezuinigingen, lokale lasten zullen stijgen om uiteindelijk tot een sluitende begroting te komen. Afgelopen jaar hebben wij onze OZB (onroerendezaakbelasting) en andere gemeentelijke belastingen al met 3% boven inflatie laten stijgen en ook voor de komende jaren is deze extra stijging al ingerekend. Een nog verdergaande stijging is een van de voorstellen die wij aan onze gemeenteraad moeten voorleggen bij een ongewijzigde financiering door het Rijk.
Dit raakt onze inwoners direct in hun portemonnee. In een tijd waarin de koopkracht door inflatie al onder druk staat, zullen hogere gemeentelijk lasten, gecombineerd met het verminderen van essentiële voorzieningen en de afname in kwaliteit van wegen en groenvoorzieningen, voor onrust en ongenoegen zorgen.
Een oproep aan Den Haag: voorkom het financiële ravijn
Wij sluiten ons als college van burgemeester en wethouders aan bij de noodoproep van de VNG: gemeenten dreigen in een financieel ravijn te vallen. Lokale overheden hebben geen buffers meer om nieuwe bezuinigingen op te vangen, waardoor essentiële taken onder druk komen te staan. Wij roepen de Tweede Kamer en het kabinet op om structurele financiering serieus te nemen en gemeenten de middelen te geven die nodig zijn om hun verantwoordelijkheden na te komen.
De gevolgen van onvoldoende financiële ondersteuning zijn desastreus, niet alleen voor gemeenten, maar ook voor de leefbaarheid van Nederland als geheel. Inwoners verwachten stabiliteit en kwaliteit van hun gemeente. Het is tijd dat de landelijke politiek hierin haar verantwoordelijkheid neemt. Wij vragen Den Haag om een krachtig signaal en concrete oplossingen, zodat wij onze wettelijke taken naar behoren kunnen blijven uitvoeren en onze ambities voor de toekomst kunnen blijven waarmaken.
