Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Nieuw is onder meer de onafhankelijke kwaliteitsborger. De nieuwe wet is alleen van toepassing op nieuwbouw. Vanaf 1 januari 2025 geldt de wet waarschijnlijk ook voor verbouwingen.
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) moet zorgen voor:
- betere, veiligere en sterkere bouwwerken;
- beter toezicht;
- een sterkere positie voor de particuliere of zakelijke opdrachtgever;
- een evenwichtigere relatie tussen de opdrachtgever en de bouwende partijen.
Kwaliteitsborgers
Nu controleert de gemeente of bouwwerken voldoen aan de bouwtechnische voorschriften. Na invoering van de nieuwe wet verschuift deze taak, stapsgewijs, naar zogenoemde kwaliteitsborgers. Dit zijn onafhankelijke, gecertificeerde bouwkundig experts. De kwaliteitsborger kijkt mee van het plan tot de oplevering en controleert alle technische regels en kwaliteitseisen, precies op het moment dat het nodig is Opdrachtgevers of aannemers van bouwprojecten huren de kwaliteitsborger zelf in. Het inschakelen van een kwaliteitsborger brengt kosten met zich mee. U vindt een kwaliteitsborger via het register op de website van Vereniging Kwaliteitsborging Nederland. Uw aannemer of architect kan u hier ook bij helpen.
Vergunningsaanvraag
Het kan zijn dat u voor het bouwtechnische onderdeel van uw bouwproject geen omgevingsvergunning meer aanvraagt bij de gemeente. Bijvoorbeeld wanneer u een nieuw huis of bedrijfspand wilt bouwen of een bestaand huis wilt verbouwen. Om hier zeker van te zijn, doet u een vergunningscheck in het Omgevingsloket. Hierbij wordt opgemerkt dat de werking van het Omgevingsloket nog niet volledig zal zijn ingericht. Hierdoor kan het zijn dat u om uitsluitsel te krijgen op de vraag of er een omgevingsvergunning is vereist, wij adviseren om een conceptverzoek in te dienen.
Ook als u géén omgevingsvergunning nodig heeft, schakelt u een kwaliteitsborger in.
Oplevering
Bij de oplevering van het bouwwerk moet de aannemer aantonen dat aan de regelgeving is voldaan. Het kan zijn dat een bouwwerk niet gebouwd is volgens de regelgeving en gemaakte afspraken. Opdrachtgevers krijgen onder de Wkb betere mogelijkheden om de aannemer aan te sporen tot herstelwerkzaamheden. Ook moet de aannemer informatie aan de opdrachtgever geven over hoe risico's zijn afgedekt. Dit gaat om risico’s op schade door het niet nakomen van verplichtingen en gebreken na oplevering.
De Wkb is in drie stappen ingevoerd. De wet noemt dit ‘gevolgklassen’.
Nieuwbouw in gevolgklasse 1
De eerste stap is genomen op 1 januari 2024. Sinds die datum geldt het nieuwe systeem voor bouwplannen onder gevolgklasse 1 en alleen bij nieuwbouw binnen deze klasse. Bijvoorbeeld voor het bouwen van:
- een (vrijstaande) woning;
- een fiets- of voetgangersbrug;
- een recreatiewoning;
- een bedrijfshal met maximaal twee verdiepingen.
Hierop zijn er uitzonderingen, zoals monumenten en bedrijfspanden voor meer dan 150 personen. Bij nieuwbouw in gevolgklasse 1 schakelt u dus per 1 januari 2024 een kwaliteitsborger in.
Verbouwen in gevolgklasse 1
Vanaf 1 januari 2025 geldt de Wkb volgens planning óók voor verbouwingen van gebouwen in gevolgklasse 1. Er komt een invoeringstoets voor verbouwactiviteiten. Medio 2024 zal hierover een debat worden gevoerd. Als de invoeringstoets positief wordt beoordeeld, worden verbouwactiviteiten per 1 januari 2025 onderdeel van de Wkb. U schakelt als initiatiefnemer bij verbouwingen dus op z'n vroegst vanaf 1 januari 2025 een kwaliteitsborger in.
Gevolgklasse 2 en 3
Voor overige bouwplannen, die onder gevolgklasse 2 en 3 vallen, verandert nog niets. De gemeente blijft daarvoor de bouwtechnische toets nog zelf uitvoeren. Onder gevolgklasse 2 en 3 vallen bijvoorbeeld de bouw van appartementen, scholen, winkelcentra, stationsgebouwen en fabrieken.
Tegelijk met de Wkb is ook de Omgevingswet inwerking getreden. Deze nieuwe wet zorgt voor een samenhangende aanpak van de leefomgeving, ruimte voor lokaal maatwerk en betere en snellere besluitvorming. Ook wordt de participatie met inwoners en ondernemers verbeterd.